آموزشی سیره معصومین "علیهم السلام"

[بیداد]

سیره به معنای رفتار، هیئت و روش معصومین (ع) است. بنا بر نظر شیعیان سیره معصومین (ع) برای همگان حجت است و الگو و راهنمایی برای انسانها است. برخی از مباحث مهم که در این مقاله به آنها پرداخته می‌شود عبارتند از:

• معنای لغوی و اصطلاحی «سیره» و «سنت»
• ضرورت شناخت سیره معصومین (ع)
• ادلۀ اثبات حجیّت سیره معصومین (ع) در آیات و روایات

همچنین در این صفحه به سوالات زیر پاسخ داده می‌شود:

• با گذشت چهارده قرن و پیشرفت جهان آیا همچنان می‌توان معصومان را الگوی زندگی خود قرار داد؟
• حضرات معصومین (ع) انسان‌های برتر و عرشی هستند و سطح بشر خیلی پایین‌تر از آنهاست. بنابراین چگونه ایشان می‌توانند الگوی ما باشند؟
• اگر تقلید و پیروی، امر نامطلوب و مذمومی است، چگونه به پیروی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

چکیده​

• قرآن کریم در آیات متعدّدی اسوه‌هایی را برای مؤمنین معرفی می کند که دلالت بر ضرورت شناخت سیره معصومین (ع) دارد. مقصود از معصومین (ع)، رسول خدا (ع) و اهل بیت ایشان هستند که پیامبر اکرم (ص) به مناسبت‌های مختلف ایشان را به مردم معرفی کردند.
• «سنّت» چند معنا دارد از جمله: سنن الهی، طریقه، روش و عمل مستحب. در این مقاله، سنّت به معنای روش و طریقه مراد است. بنابراین سنّت با سیره مترادف است؛ البته کلمۀ «سنّت» بیشتر دربارۀ راه و روش رسول اکرم (ص) به کار می‎رود.
• ضرورت شناخت سیره معصومین (ع) عبارت‌اند از:
  1. فهم مباحث اعتقادی
  2. کشف احکام عملی
  3. فهم قرآن
  4. اقتدا و اسوه قراردادن
• آیاتی که در قرآن بر حجّیت سیره پیامبر (ص)...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

• معصومین (ع) برای همۀ دوران‌ها الگو هستند زیرا:
  1. ادلۀ نقلی (قرآن و روایات) در حجّت بودن تمسک به سیره اهل بیت (ع) اطلاق دارند و حجّیّت تمسک به سیره ایشان را مقیّد به زمان خاصی از جمله زمان خود ایشان نکرده‌اند، بلکه بعضی از دلایل بر فرا زمانی بودن آن صراحت دارند.
  2. دلیل عقلی: اصول حاکم بر زندگی همۀ انسان‌ها مشترک است و زمان و مکان در آن تغییری را ایجاد نمی‌کنند.
  3. دلیل فطری: سیره اهل بیت منطبق با فطرت آدمی است و زمان و مکان بر فطرت انسان اثری نمی‌گذارند.
• مطلق بودن امر خداوند به الگوگیری از معصوم حاکی از این است که الگوگیری از ایشان ممکن است. الگوگیری از معصومین و شبیه به ایشان زیستن مراتبی دارد. مساوی نبودن مراتب اصحاب ائمه نیز علاوه بر اینکه حاکی از عمل...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

الف- درآمدی بر شناخت سیره معصومین (ع)​

بحث سیره معصومین (ع) از شمار موضوعاتی است که از دیرباز برای مورخان و پژوهندگان حوزۀ تاریخ، قرآن و حدیث و علوم دینی اهمیت ویژه‌ای داشته است. سیره معصومین (ع) برای اندیشه‌وران علوم فقهی و شریعت از حیث حجیّت نقش مهم و اساسی دارد. دانشمندان اخلاق و معارف دینی نیز این بحث را با جدیّت دنبال می‌کنند.


معصومین نور واحد هستند و از حیث الگو بودن یکسان‌اند، لذا برای رسیدن به این هدف بایستی سیره حیات آنان را کاوش، تحلیل و تبیین نماییم و سنّت آنان را در زندگی خود بکار گیریم. لفظ معصومین به معنای چهارده معصوم، از پیامبر تا امام زمان (ع) می‌باشد. سیره معصومان نیز به معنای رفتارها و تقریرها و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

1.‌ معرفی اسوه در قرآن​

قرآن کریم در آیات پرشماری به معرفی الگو و اسوه پرداخته است، که یکی از آن‌ها در سورۀ احزاب است:


«لَقَد كانَ لَكُم فی رسول‌الله أُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن كانَ يَرجُو اللَّـهَ وَاليَومَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّـهَ كَثيرًا»[1]


قطعاً و بی‌تردید در [زندگی] رسول خدا الگوی نیکویی است برای آن‌ها که به خدا و روز قیامت امید دارند و خدا را به فراوانی یاد می‌کنند.


در این آیه ادات تأکیدی مثل قد و لام تأکید به کار رفته که نشانِ قطعیت و تأکید است. لفظ کان نیز نشانۀ دوام و استمرار و زوال‌ناپذیری است. یعنی الگو بودن...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

بی‌تردید در ابراهیم و همراهانش برایتان اسوۀ نیکویی وجود دارد.


این الگوی نیکو در موضوع توحید و مبارزه با بت و بت پرستان و بیزاری از مشرکان است که او و همراهانش به خوبی توانستند این راه توحیدی پرخطر را با صبر و شکیبایی به سرانجام برسانند. همچنین امیر مؤمنان (ع) می‌فرمایند:


وَ لَقَد كَانَ فِی رسول‌الله كَافٍ لَكَ فِی الأُسْوَةِ[3]


و در اسوه بودن، رسول‌الله (ص) برایت کفایت می‌کند و الحق که بهترین اسوه و الگوست.


نیز در جای دیگر فرموده‌اند:


فَتَأَسَّ بِنَبِيِّكَ الأَطيَبِ الأَطهَرِ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

2. معنای سیره​

سیره اسم مصدر است و از سِیَر مشتق شده و بر وزن فِعلهَ و به معنای نوعی حرکت و گونه‌ای سیر است که مصدرش از باب تفعیل (تسییر) به معنای راه انداختن و واداشتن است. واژۀ سیره به معنایِ سنّت و طریقه و روش و حتّی توسّعاً به معنی عادت کاربرد دارد. «سار زیدٌ الی النجف» یعنی زید به سوی نجف رفت. این حرکت و انتقال است، امّا سیره بر وزن فعله، شیوه و روش و رفتار و عادت و طریقۀ حرکت است که عادتاً زید در سیر خود رعایت می‌کند، و غالباً تمامی سیر و حرکت‌های زید به آن روش و گونه و شیوه می‌باشد.

 

[بیداد]

پس سیره زندگی یعنی روش زندگی، و جمع سیره، سِیَر است. از دیرباز کتاب‌های فراوانی دربارۀ روش زندگی و سیره پیامبر اکرم (ص) تألیف شده است. در برخی از این آثار تعبیر سیره یا سِیَر به کار رفته است. سیرة النبی، افضلُ السِیَر، سیرة الرسول الاعظم، النبی الاکرم: سیرتُهُ و کلامه، نام کتاب‌هایی است که دربارۀ تاریخ و سیره آن حضرت نگارش یافته‌اند.


روشن است که پسوندی که پس از سیره به عنوان صفت و نوعِ سیره به کار می‌رود نشانگر آن است که این سیره در کدام موضوع می‌باشد؛ مثل سیره سیاسی، سیره عبادی، سیره اجتماعی، سیره خانوادگی. امیر مؤمنان (ع) در وصف رسول‌الله (ص) می‌فرمایند:


سيرَتُهُ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

3. معنای سنّت​

پس از بیان معنای سیره اکنون به بررسی و شناخت واژۀ سنّت می‌پردازیم. سنّت گاه به معنای سنّت الهی و قوانین طبیعی خداوند است که در عالم هستی جریان دارند.


«فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّـهِ تَبديلًا وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّـهِ تَحويلًا»[7]


پس هرگز برای سنّت خدا تبدیلی نمی‌یابی و برای سنّت خدا دگرگونی و تغییری نمی‌یابی. نیز این آیه از سنّت یاد می‌کند:


«سُنَّةَ مَن قَد أَرسَلنا قَبلَكَ مِن رُسُلِنا وَلا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحويلًا»[8]


[مهلت نیافتن دشمنان جز مدتی اندک] شیوه ای است که همواره...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

نکتۀ دیگر اینکه وقتی می‌گوییم سنّت حجّت است یعنی احادیث؛ ولی باید توجّه کرد که در اصطلاح فقها و عالمان اصولی به مجموعِ قول و فعل و تقریر اطلاق می‌شود. یکی از تفاوت‌های ما با برادران اهل تسنن نیز در همین جاست. وقتی که آن‌ها لفظ سنّت را استعمال می‌کنند منظورشان فعل، قول و تقریر پیامبر اکرم (ص) است، امّا ما علاوه بر آن حضرت، فعل و قول و تقریر بقیۀ معصومین را نیز در نظر می‌گیریم.


سنّت گاهی به معنای مستحب است. مثلاً وقتی می‌گویند که فلان کارِ عبادی سنّت است، یعنی مستحب است. امّا در این‌جا سنّت را هم معنا و مترادفِ سیره می‌گیریم،‌به همان معنایِ طریقه و روش که جمع آن «سنن» است. واژۀ «اسوه» هم، معنای آشنا و روشنی دارد و به معنای الگوست. اسوه یعنی کسی که از او پیروی می‌کنیم و برای ما الگوست...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.